Een speciale Op1 over het personeelstekort in de zorg
Woensdagavond een speciale Op1 vanuit het Leids Universitair Medisch Centrum met honderden verpleegkundigen, verzorgenden en studenten met een dringend appèl aan de politiek: vergeet de zorg niet. Het zorgpersoneelstekort is namelijk enorm. Wat is er nodig om weer meer handen aan het bed te krijgen? Dat bespreken we in de Op1-zorgspecial met het zorgpersoneel, directeur DSW-verzekeringen Aad de Groot, bestuurder Amstelring Inge Borghuis, oud-ziekenhuisbestuurder Marcel Levi en Martin Schalij, van het Raad van Bestuur van het LUMC.
Vinkentering. Zo noemt zorgmedewerker Ingrid de ballast van de administratieve werkzaamheden. “Ik kom uit Rotterdam.” Ze moet zich verantwoorden. Dus een vinkje zetten. “En daar hebben wij een tering hekel aan.” Aan die vinkjes zetten zijn zij en haar collega’s veel tijd kwijt. “Ik ben een derde van mijn werktijd kwijt”, voegt Miranda toe.
“In sommige gevallen is het nuttig. Je moet een goede overdracht typen voor je collega’s. Je moet goed rapporteren wat een bewoner of cliënt mankeert. De familie wil dat ook graag weten.” Ook voor de aansprakelijkheid is rapporteren van cruciaal belang. Toch vindt Martin Jan Schalij, van het Raad van Bestuur van het LUMC, dat er te veel gewicht aan wordt gehangen. “Het is gewoon wantrouwen.”
“Tuurlijk moet je dingen goed voor je collega’s opschrijven, maar voor de rest is het wantrouwen. Waarom moet je opschrijven dat je vijf minuten bezig bent geweest met wassen. Het is het wantrouwen van de maatschappij. Als er een incident is, gaat een Kamerlid vragen stellen. Dan moet een minister weer een vinkje extra hebben. We moeten ervan af dat alles maar regelbaar is. We moeten zorgen dat we zeggen dat jij je werk hebt en wij dat vertrouwen.”
Driedaagse werkweek
Er is een geen knopje dat we in kunnen drukken om ervoor te zorgen dat er meer handen aan het bed komen en dat de zorg niet vastloopt. Helaas. “Dit is echt een lastig probleem”, zegt Marcel Levi, voormalig bestuurder van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. “Er zijn wel een klein aantal dingen die we kunnen doen om het voor de mensen aantrekkelijk te maken.”
Zoals een goede balans tussen werk en privé. “Dat vinden we nu belangrijker dan vroeger. En terecht. Dat soort discussies komen maar heel langzaam op gang.” Een kinderopvang in een ziekenhuis plaatsen bijvoorbeeld is volgens Levi een goede oplossing. “Een beetje creativiteit kan helpen.”
Ook kunnen we leren van andere landen. “Ik heb zelf een tijd in Londen gewerkt en daar had je hele andere roosters. Mensen met een fulltime dienstverband werkten niet allemaal vijf dagen in de week. Veel van hen werkten vier dagen in de week tien uur per dag. Er was zelfs een groep die het fijn vond om drie dagen in de week 12,5 uur te werken. Dat is heel lang, maar dan heb je een driedaagse werkweek. Wat scheelt dat niet in reistijd? En kinderopvang? Of in het organiseren van je leven.”
“We rijden op een ravijn af”
Zorg die volledig vastloopt. In ziekenhuizen, in de thuiszorg en in de verpleeghuizen is het dagelijks voelbaar. “Als we nu niets doen, rijden we op een ravijn af”, zegt Aad de Groot van DSW-verzekeringen, die in Op1 al eerder de noodklok luidde. “We zitten al met z’n allen in de auto en langzamerhand heb ik het gevoel dat niemand meer een zwieper aan het stuur geeft om het ravijn te vermijden.
“We hebben een verdubbeling van het aantal ouderen, een toenemende zorgvraag, de zorgvraag wordt complexer, wachttijden in de GGZ, wachttijden in de ziekenhuizen en we hebben een gezondheidskloof”, somt de DSW-directeur op. “Als mensen in een achterstandswijk geboren worden, leven ze gemiddeld acht jaar korter. Dan hebben ze gemiddeld vijftien gezonde jaren minder. We moeten iets doen en we moeten een zwieper aan het stuur geven. Dat kan een beetje door technologie. Een beetje door andere dingen. Maar volgens mij ligt de oplossing vooral in het terugdringen van de zorgvraag.”
Oproep aan de politiek
Al veertig jaar verpleegkundige Daphne Nobels in de zorg. “Voor het eerst in mijn leven ben ik naar Den Haag gegaan. Ik denk nu dat het niet meer goed gaat komen en dat de politiek de ernst van de situatie niet in wil zien.” Daarom doet ze een oproep aan de politici. “Ik wil ze vertellen dat ze ervoor moeten zorgen dat we als maatschappij de zorg gaan dragen en gaan waarderen. We moeten ervoor zorgen dat iedereen over dertig jaar nog steeds zorg kan krijgen als dat nodig is.” Daar heeft Nobels geen vertrouwen meer in.
