“Als we de oorlog niet binnen de perken houden, gaat het door in Europa.”
‘De Oekraïense vlag zal opnieuw wapperen over Jalta en Soedak’, zei president Zelensky maandag in een videotoespraak over het bezette schiereiland de Krim. Waar in 2014 in feiten de oorlog begon. Oost-Europa deskundige Bob Deen van Instituut Clingendael, oud VN-gezant Robert Serry en destijds journalist Emine Dzhaparova waren erbij in 2014 toen de Russen de Krim met veel intimidatie overnamen. Inmiddels is Dzhaparova de Oekraïense staatssecretaris van Buitenlandse zaken, en nu in Nederland om het EU-kandidaat lidmaatschap te bepleiten.
In maart 2014 annexeerde Rusland de Krim, waarmee in feiten de oorlog tussen Oekraïne en Rusland begon. Oud VN-gezant Robert Serry was erbij toen de Russen het Oekraïense schiereiland in 2014 met veel intimidatie overnamen. “Toen ik het admiraliteitsgebouw van de Oekraïense marine verliet, werd ik plotseling aangehouden door groene mannetjes. Ze vertelden me dat ze opdracht hadden om me te deporteren naar het vliegveld.”
Reddende engel
Robert Serry, die de eerste Nederlandse ambassadeur in Oekraïne was, weigerde verbannen te worden. “Ik ben in mijn busje gestapt, maar ik had niet gezien dat er allemaal zwarte SUV-auto’s eromheen zaten. Op een gegeven moment ben ik uit die auto gestapt en in een café terechtgekomen.” Terwijl de oud VN-gezant nog omringd was door die ‘groene mannetjes’, probeerde hij hulp in te schakelen. Tot dat plotseling Emine Dzhaparova, die toen nog als journalist werkte, met een draaiende camera voor het café stond. “Mijn reddende engel had de ITV-crew binnengebracht. Dat was voor mij zo’n opluchting. Ik kon eindelijk de wereld vertellen wat er aan de hand was.”
Handtas en verder niets
“Ik moest de leiding nemen op het ministerie, de minister was weg. We hadden een vergadering en toen zag ik de eerste luchtaanvallen. Toen hebben we uren in de schuilkelder geschuild”, vertelde Emine Dzhaparova over het moment dat Rusland Oekraïne binnenviel op 24 februari 2022. “Toen is een deel van de regering geëvacueerd. Ik heb met mijn handtas en verder niets de stad verlaten. Twee weken lang heb ik dezelfde kleding gedragen.” Het duurde twee weken voordat Emine Dzhaparova de emoties van de oorlog in haar land kon toelaten. “De eerste keer dat ik moest huilen, was toen mijn vrienden mijn spullen kwamen brengen.”
Hitler
De sinds 2020 staatssecretaris van Buitenlandse zaken van Oekraïne wil de EU met één simpele boodschap overtuigen om haar moederland te helpen. “Het is stom om te denken dat dingen voor Poetin doen iets zou helpen.” Daarin ziet Dzhaparova een vergelijking met de Tweede Wereldoorlog. “Jullie hebben ook geleden onder Hitler. Hij heeft Sudetenland bezet en nog wilden landen vredig met hem omgaan. De Krim was ook zoiets. Dat bracht ons tot waar we nu zijn. Als we de oorlog niet binnen de perken houden, gaat het door in Europa.”
