Oud-minister van Defensie Eimert van Middelkoop over situatie in Afghanistan: “We hadden misschien nooit moeten gaan”
De machtsovername van de Taliban in Afghanistan is een feit. Gisterenavond viel de hoofdstad Kaboel en werd door de Talibanstrijders de overwinning uitgeroepen. Sindsdien is de chaos compleet op het internationale vliegveld, waar duizenden inwoners hopen op één van de laatste vluchten het land uit te komen. Daarbij zijn zeker vijf doden gevallen. Bij Op1 bespreken we de situatie.
Seweta Zirak groeide op in Afghanistan, haar familie is woonachtig in Kaboel. “Gisteren was de zwartste dag van mijn leven. Mensen vallen letterlijk dood neer.” Haar familie zit vast in de stad. “Ze wachten op bericht zodat de monsters kunnen zeggen wat de regels zijn en ze zich daaraan kunnen houden.” De neven van Zirak hebben tot zaterdag nog gevochten. “11:40 uur is ons laatste contact geweest en ik heb hem wanhopig geprobeerd te bereiken, maar hij is van de aardbodem verdwenen.”
Zirak voelt zich machteloos en verraden: “Ik zal niet zeggen dat de menselijkheid heeft gefaald, maar mensen met macht hebben gefaald.” Journalist Natalie Righton is geëmotioneerd door het verhaal van Zirak. “Ik krijg smeekbedes van mensen die ik daar ken, waarmee ik heb gewerkt, die ook familie vast hebben zitten. Ik krijg midden in de nacht berichtjes.”
Politieke onwil?
Eimert van Middelkoop was van 2007 tot 2010 minister van Defensie: “We zijn allemaal overvallen door de Taliban, dat mag waar zijn, maar je kunt natuurlijk ook dingen zien aankomen. Je kon het op je klompen aanvoelen. Toen ze Herat hadden, wist je dat het een kwestie van dagen was.” Is er dan sprake geweest van politieke onwil? Natalie Righton denkt van wel. “Ik denk dat het politieke onwil is geweest om mensen daar niet tijdig weg te halen. Je verwacht nu gewoon moreel leiderschap.” Ze verwacht ook van Kaag een meer centrale rol.
Legitimatie in Afghanistan
Van Middelkoop is ervan overtuigd dat de operatie in Afghanistan zinvol is geweest, in ieder geval in de periode dat hij de verantwoordelijkheid droeg. “Onze taak was om te zorgen voor een begin van stabiliteit en veiligheid en dat is in de loop van de tijd alleen maar beter geworden.” Het was volgens hem echter een te korte periode. “Ik heb ook voortdurend moeten opboksen tegen de verwachtingen van Nederland, een ongeduldig parlement, maar ook ongeduldige burgers en journalisten, wilden in no-time resultaten zien.
“Mijn verwachting van het Afghaanse leger om zelf verantwoordelijkheid te dragen, die zijn helemaal niet bewaarheid geworden.” Op papier zag het er volgens hem niet verkeerd uit. Natalie Righton: “Het klinkt nu wel echt alsof u de Afghanen de schuld geeft van de ineenstorting van hun land.” Van Middelkoop vindt dit te simpel. “We hebben een begin van ontwikkeling proberen mogelijk te maken, daar hoorde een Afghaans leger bij, en nu zakt het in elkaar waar je bij staat.” Zirak onderbreekt hem. “Ik wil niet aan deze tafel tolereren dat er gezegd wordt dat het Afghaanse leger niet heeft willen vechten.”
