Lale Gül, Tinkebell en Meike Lubbers over aanpakken online bedreigingen
Scheldwoorden, haatberichten en doodsbedreigingen. Schrijver Lale Gül en kunstenares Tinkebell hebben er dagelijks mee te maken online. Juridisch is er vaak helemaal niks tegen te beginnen. Hier moet verandering in komen, pleiten ze nu. Maar is zo’n wetsverandering haalbaar? Gül, Tinkebell en strafrechtadvocaat Meike Lubbers bespraken het bij Op1.
Indirect bedreigen
Lale Gül werd ernstig bedreigd nadat ze haar boek ‘Ik ga leven’ publiceerde. “Veel bedreigingen tellen niet letterlijk als een bedreiging, want meestal staat er: ‘ik weet waar je woont’, ‘je eindigt als Peter’ en ‘ga maar vast een graf uitzoeken’. Het zijn dus indirecte bedreigingen. De politie kan er niets mee en strafrechtelijk is er vaak ook niks tegen te beginnen.”
Ook kunstenares Tinkebell ervaart al jaren online bedreigingen. “Iets moet concreet een bedreiging zijn, anders kan niemand er iets mee. Maar alsnog ervaar ik het als een bedreiging. Het kan echt heel ver gaan. Ooit zijn er jongeren uit Italië naar Amsterdam gekomen om een foto van mij door de stad te hangen met bedreigende teksten erbij. Maar daar kon de politie niets tegen doen.”
Onaantastbare bedreigers
Veel technologische ontwikkelingen hebben het bedreigen makkelijker gemaakt. Door sociale media, maar ook anoniemere functies zoals Telegram, kunnen bedreigers zich onaantastbaar wanen en zeggen wat ze willen. Tinkebell: “Inmiddels worden bedreigingen zo erg achter gesloten deuren geuit, dat mensen zich onbespied wanen. Ze plaatsen je privé-informatie ook zomaar op deze platformen.”
Grijs gebied
Strafrechtadvocaat Meike Lubber legt uit waarom het zo moeilijk is om een strafrechtelijke maatregel te verbinden aan online bedreigingen. “Het hangt af van de omstandigheden en de aard van de bedreiging. Bijvoorbeeld het taalgebruik, of het fysiek of online is en of er bijvoorbeeld een wapen getoond wordt. Zelfs als twee bedreigingen hetzelfde voelen, kunnen de strafrechtelijke gevolgen heel erg anders zijn. Het is vaak echt een hele dunne lijn tussen wat wel en niet bestraft kunnen worden. Dat grijze gebied maakt het zo moeilijk.”
Geen anonimiteit meer
Lale maakt zich zorgen over de gevolgen voor de vrijheid van meningsuiting. “Ik ben vooral bang dat mensen hun mening niet meer durven te geven en bijvoorbeeld niet zo’n boek gaan schrijven zoals ik heb gedaan, omdat ze niet bedreigd willen worden.” Helaas is er juridisch vaak niets te beginnen tegen ernstige bedreigingen zoals Lale en Tinkebell deze dagelijks binnenkrijgen. Maar wat kunnen we dan doen? Volgens Meike Lubbers zou het tegengaan van anonieme sociale media-accounts een oplossing kunnen zijn. “Bijvoorbeeld door mensen te laten inloggen met een ID-kaart. Zo kun je iemand tenminste opsporen. Misschien zorgt dit ook dat mensen het minder snel durven te doen. Het is op deze anonieme manier zo laf en niet te voorkomen.”
