Volgens Srebrenica-overlevende Alma Mustafic hebben we de film ‘Quo Vadis, Aida?’ allemaal nodig
Quo Vadis, Aida? De aangrijpende film over de laatste drie dagen voor de val van Srebrenica maakte wereldwijd grote indruk. Het is dan ook niet voor niets dat de film komende maandag meedingt naar de Oscar voor beste internationale speelfilm. Alma Mustafic is overlevende van Srebrenica en Remko de Bruijne was destijds Dutchbatsoldaat. Hoe hebben zij naar deze film gekeken?
11 juli 1995, de dag van de val van Srebrenica. Er is elk jaar in Nederland nog een herdenkingsdag, dit is waar Mustafic en de Bruijne elkaar voor het eerst ontmoet hebben. Daar kwamen naast Bosniërs, veel Dutchbatters op af. Remko: “Uit respect voor de slachtoffers en nabestaanden hebben we ons in het begin heel erg op de achtergrond gehouden.” Ze wilden graag mee herdenken maar wisten hun plek niet zo goed. Langzaam kwamen ze los. Alma: “We willen Srebrenica iets voor iedereen maken.”
Reactie op de film
De Bruijne vond de film in het begin niet zo goed. “Je eerste reactie is verdediging en dat komt gewoon door hoe de afgelopen 25 jaar de pers ermee om is gegaan.” Maar de film gaat niet over Dutchbat. “Het gaat over een genocide die nog geen 25 jaar geleden in Europa plaatsvond.”
Komt de film in de buurt van hoe overlevende Alma Mustafic het heeft meegemaakt? Dat niet. “Het komt nooit echt in de buurt van hoe wij het beleefd hebben. De angst en de wreedheden die wij hebben meegemaakt, die laat de film niet zien.” Maar Mustafic noemt dit ook de kracht van de film. “Het nodigt wel uit om te gaan kijken en te beseffen wat er zich af heeft gespeeld.”
Context
Het ging volgens Alma in de media altijd over de rol van Nederland in de val van de Bosnische stad. “Dit was maar een hele kleine rol, een belangrijke rol, maar het moet niet alleen daarover gaan. Het moet gaan over het grote plaatje. Ik mis context.”
“Srebrenica is geen incident, het was de eindstation van iets wat drie jaar lang in heel Bosnië heeft afgespeeld.” In de film komt dit niet altijd goed over. “De film gaat over die laatste twee dagen, en alleen over wat er op die compound afspeelt.” Ook Remko miste deze context. Toch is dat volgens hem op zich niet verkeerd, want het zet wel aan tot nadenken. “Ik hoop dan dat mensen meer onderzoek gaan doen en zo meer leren over wat er in zijn totaliteit gebeurd is.”
Historisch moment
Het maken van deze film is volgens Mustafic een historisch moment. “Dit is voor de eerste keer in 25 jaar een filmmaker bedacht heeft, laten we eens een film maken vanuit genocideslachtoffers. Van een genocide die 25 jaar terug gebeurd is.” Volgens Mustafic hebben we deze film allemaal nodig. “Nederlanders misschien nog wel meer dan Bosniërs.”
