Yesim Candan: “De Turkse gemeenschap heeft absoluut geen zelfreflectie”
Schrijfster Lale Gül kreeg uiteenlopende reacties op haar roman over een meisje uit een streng-islamitisch gezin. Politici en opiniemakers struikelden over elkaar heen om de jonge schrijfster te steunen, terwijl tegelijkertijd haatberichten en bedreigingen binnenstroomden. Hoe zit het eigenlijk met die beknellende parallelle wereld van streng islamitische tradities waar Lale over schrijft? Hoe ervaren andere Turkse-Nederlanders dat? We praten erover met Lale Gül zelf, en met Yesim Candan, Nuri Kurnaz en Dilara Bilgiç.
Boek
Lale Gül kreeg nadat haar boek uit kwam een enorme shitshow aan kritiek en bedreigingen over haar heen, maar inmiddels gaat het naar omstandigheden weer goed. “De omstandigheden zijn erg slecht, maar ik hou het hoofd koel. Over mijn psychische toestand hoeven jullie je geen zorgen te maken.” Gül schrijft in haar boek over een meisje dat weinig tot niks mag, vanwege haar strenge islamitische geloof. Journalist Yesim Candan heeft dit zelf niet ervaren, maar weet wel dat het gebeurt. “De Turkse community heeft last van een parallelle community waar om wille van de ouders heel veel wordt gedaan.”
Bedreigingen
De journaliste schreef al eerder een column over een meisje met het ongeveer hetzelfde verhaal als Gül. Ze vindt het vreselijk dat zulke meisjes gelijk bedreigd worden als er enige kritiek op de Turkse community geleverd wordt. “De gemeenschap moet leren dat we kritiek op elkaar mogen hebben zonder iemand te bedreigen, want de Turkse gemeenschap heeft absoluut geen zelfreflectie.”
Turkse gemeenschap
Student Nuri Kurnaz heeft het boek van Gül gelezen en vindt dat je moet oppassen de hele Turkse gemeenschap over één kam te scheren. “We hebben geen idee hoe die Turkse gemeenschap in elkaar steekt. Als iemand die er geen verstand van heeft dit boek leest en de hele mediawereld roept dat het een inkijkje in de Turkse gemeenschap is, dan denk je dat het bij iedereen hetzelfde gaat, maar er zijn zoveel nuances.”
Nuances
Dilara Bilgiç, die ook student is, vindt dat er wel degelijk nuances te lezen zijn in het boek van Gül, maar wist tijdens het lezen ook dat enkele delen bij sommige mensen in het verkeerde keelgat zouden schieten. “Ze zet zo nu en dan de nuance, maar er is zo nu en dan ook een generalisatie die daar tussenin stapt. Als je het boek in het geheel leest, begrijp je dat dit een ervaring is, maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen het even uitgebreid leest en dat er daardoor zulke foutieve conclusies worden getrokken.”
Negatieve reacties
Lale Gül zelf had de negatieve reacties vanuit de Turkse gemeenschap wel verwacht. “Ook al hebben ze het boek niet gelezen, ze weten in grote lijnen wel waar het over gaat. Als er kritiek wordt geleverd op het geloof is dat voor hen genoeg reden om mij te bedreigen.” Ook Dilara Bilgic ziet een hoop verschillende reacties. “Ik spreek inderdaad mensen die vinden dat Lale dit niet had mogen opschrijven, maar ook een hoop die zeggen dat het wel mag en dat er vrijheid van meningsuiting moet zijn. Met de mensen die vinden dat het niet kan, probeer ik het gesprek aan te gaan.”
Emancipatie
Yesim Candan denkt dat er in het gesprek te weinig nadruk gelegd wordt op de emancipatie van Turken in Nederland of het gebrek daaraan. “De jongeren die hier in Nederland kritiek op haar uiten, hebben nog een hele sterke band met hun vaderland. Ze voelen kritiek zo persoonlijk. Je mag geen kritiek hebben op de Islam of Turkije, want dan wordt men gek. Ze moeten leren dat je de kritiek moet accepteren.”
2000 Urkers
Ondanks alles herkent Nuri Kurnaz de situatie die wordt geschetst in het boek niet. “Als we 2000 Urkers naar Australië sturen, zeggen we toch ook niet dat die representatief zijn voor de Nederlandse samenleving.” Lale Gül begrijpt op haar beurt niet dat Kurnaz zich totaal niet in de situatie herkent. “Dus jij wilt zeggen dat je kunt zeggen dat je bijvoorbeeld homo kunt zijn in jouw familie? Dat je zegt dat je het totaal niet begrijpt vindt ik een beetje raar.”
Genoeg te doen
Tot slot wordt aan Gül de vraag gesteld of de ongelijkheid die geschetst wordt überhaupt te doorbreken is. “Ik heb een boek geschreven en het daarmee voor mezelf doorbroken. Het kan dus op individueel niveau wel en ik denk dat het op collectief niveau ook moet kunnen. Dan moet je daar wel voor gaan strijden. De eerste stap is dat we mensen meer bewust gaan maken. Er is genoeg te doen.” Aldus Gül.
