Kajsa Ollongren, Marieke Blom en Anne Wensing over de harde lockdown in Nederland

De harde lockdown in Nederland is een feit. Minister van Binnenlandse Zaken, Kajsa Ollongren, vertelt waarom deze lockdown zo belangrijk is. Ook praat ze ons bij over de logistiek achter het vaccinatieprogramma én de verkiezingen. Marieke Blom, Hoofdeconoom van ING, vertelt wat de economische gevolgen zullen zijn van de nieuwe maatregelen en arts-viroloog Anne Wensing praat over de te verwachten effecten van de harde lockdown op de verspreiding van het coronavirus.

De sluiting van de basisscholen riep dinsdag veel discussie op in de Tweede Kamer. Ollongren begrijpt de zorgen heel erg en ze benadrukt dat de coalitie eerst ook bijna koste wat het kost het onderwijs open wilde houden. “Alleen nu kan het niet meer. Op dit moment in dit pakket gaat het natuurlijk om het grotere geheel. Er zijn heel veel kinderen die naar school gaan, die door hun ouders worden gebracht. Er zijn heel veel contactmomenten door het naar school gaan en dat moeten we gewoon even stoppen. Hopelijk zo kort mogelijk.”

“Ik denk dat heel veel mensen in Nederland zich echt proberen te houden aan de maatregelen, maar zolang je nog allerlei bewegingen moet ondernemen, bijvoorbeeld omdat je de kinderen naar school brengt en dan ook nog eventjes een boodschap haalt en nog met iemand afspreekt, dan krijg je heel veel contacten,” zegt Ollongren. Arts-viroloog Anne Wensing onderschrijft dat het gaat om het aantal bewegingen: “Het is best wel moeilijk om je continu aan de maatregelen te houden en hoe meer beweging er is, hoe vaker je het risico loopt dat je dat niet doet.”

Het aantal mensen dat moet worden opgenomen in het ziekenhuis vanwege corona loopt op en als je dat nu twee weken door zou laten lopen tot kerstmis, is dat een te groot risico, volgens Wensing. “Met kerst komt iedereen bij elkaar, het is generatie overschrijdend, heel veel mensen zoeken natuurlijk hun opa en oma op, of juist die kwetsbare persoon die je gedurende het jaar misschien niet ziet. Met kerst wil je juist bij elkaar zijn.”

Grote impact op kinderen
Marieke Blom is hoofdeconoom bij ING Nederland. Ze vertelt wat de effecten op de economie zijn van de sluiting van de basisscholen. “Die zitten voor een deel op de korte termijn en dat gaat dan met name om die ‘enkelband’ om de ouders. Op het moment dat die thuis proberen te werken dan heeft dat impact. De andere impact zit op de lange termijn. We weten dat het een onderwijsachterstand oplevert voor met name de kinderen die niet ouders hebben die ze goed kunnen bijspijkeren. Daar blijven ze hun hele leven lang last van houden. Dat klinkt misschien gek, omdat het maar twee weken is, maar omdat het je hele leven lang invloed kan hebben, kan het in enorme bedragen lopen. Het heeft gewoon een grote impact.”

Volgens critici kan deze harde lockdown beter zijn voor de economie. Volgens Blom is dat mogelijk, maar geen zekerheid. “Je probeert met zo’n harde lockdown te zorgen dat de economie daarna sneller open kan en dan een lange periode hebt, waarin de economie die schade kan goedmaken. Dan kan het per saldo goed zijn voor de economie. Mijn vraag: is het zo dat we dan op 19 januari het virus onder controle hebben gebracht en bijvoorbeeld bron- en contactonderzoek klaar hebben staan, testen, vaccineren; echt een plan hebben om de economie weer open te kunnen stellen?

Faillisementen
Sinds maart vrezen we een golf van faillissementen, maar volgens Marieke Blom is dit niet uitgekomen. “Er zijn veel bedrijven zo goed gesteund dat we zien dat er niet meer faillisementen zijn, in een paar sectoren wel, zoals de horeca en de cultuur, maar over het geheel genomen zijn er minder faillisementen. Het is vooral een heel groot succes, omdat de miljarden die erin zijn gestopt, primair om de banen die erbij horen te redden, heel goed gewerkt hebben.”

Werkloosheid
Voor deze lockdown maakten de ING een raming van het aantal te verwachten extra werklozen. Welk effect verwacht Blom van deze lockdown? “Wat je de vorige keer zag was dat er zo’n 200.000 banen verloren gingen en daar gingen er vervolgens weer 90.000 af toen we weer open gingen. Ik denk dat het niet zou verrassen als je nu weer tienduizenden banen kwijt zou raken, dat zijn vooral flexbanen, maar die kun je voor een heel groot gedeelte weer terugkrijgen. De grote vraag is nu wat er nog borrelt onder de oppervlakte bij die bedrijven die het afgelopen half jaar heel moeilijk hebben gehad. We weten dat die bedrijven veel steun hebben gehad en daardoor hebben we niet zo’n goed beeld hoe het echt met ze gaat, en wat er gaat gebeuren zodra de steunpakketten daar weg worden genomen,” zegt Blom.

Vaccin
Op naar de redding in barre tijden: het vaccin. Hugo de Jonge sprak over begin januari als startdatum van het vaccinatieprogramma. Kunnen we nog steeds in de eerste week van januari overgaan tot vaccineren? Volgens Ollongren hangt de precieze datum van een aantal dingen af. Goed nieuws is in ieder geval dat de EMA acht dagen eerder goedkeuring wil verlenen, op 21 december, maar daarna moet er nog steeds een hoop gebeuren.

“We beginnen bij het vaccin met de meest kwetsbare mensen. Daarna ligt het aan welke vaccins we krijgen, en voor welke groepen die geschikt zijn. Daarom hebben we ook die gezondheidsraad nodig om ons goed te adviseren,” zegt Anne Wensing. “We weten dat dit vaccin beschermt tegen ziekte, maar we weten nog onvoldoende hoe de verschillende vaccins beschermen tegen besmettelijkheid. Daarmee heb je nog niet een goed beeld van hoe veel mensen je moet vaccineren om de besmettingen onder controle te brengen. Dat is echt informatie die we komend jaar gaan leren.”

Kijk hier het volledige gesprek terug